quarta-feira, 3 de dezembro de 2008

Txapela

Dende logo, hai xente á que os días de chuvia non lles chega ben o osíxeno ós miolos. Iste apirolado baixaba de Progreso cara á Praza de Abastos cando subía eu. Nin xiquera me fixei na marca do coche, igual un cherokee, só sei que había ringleira e o último, que pilotaba un todoterreo verde, inclinouse cara á fiestra do copiloto. Nise momento, cos meus graos de febre e a miña inxenuidade, pensei que ía preguntarme algún enderezo. Pero non, abriu a fiestriña dereita e dixo "Los etarras son unos hijos de putas". E repetiumo, coa mesma sintaxe, catro ou cinco veces, inda que á terceira, cando por fin escoitei o que dicía, lle contestara "Serán". A todo isto, sen saber moi ben de qué ía o conto, que tolos hainos por tódalas partes.
Seguín camiño e só foi cando levaba cruzado a rúa e andados uns cantos metros que me decatei: todo era debido á miña pucha. O elemento tradicional das nosas xentes, por desgracia en franca decadencia, fixera que aquil cerebro de miñouva me confundira cun basko e, polo tanto, seguindo o seu proceso mental de berberecho retardado, cun etarra.
Sumémoslle o que medio oíra na radio mentres xantaba -non tiven tempo de ver o telexornal, ocupado como estaba con cousas nosas, dos perigosos separatistas galegos-, do tiroteo dun empresario en Euskal Herria, e xa temos o afán de linchamento montado.
Non sei por qué, pero co detalle lembroume a canción que se me veu á cabeza cando onte souben que o luns morrera Mikel Laboa, "Txoria txori" (O paxaro é paxaro):

"Hegoak ebaki banizkio
nerea izango zen,
ez zuen aldegingo.
Bainan honela,
ez zen gehiago txoria izango,
eta nik...
txoria nuen maite."

(Se lle cortar as ás
tería sido meu,
non escaparía.
Mais esí,
tería deixado de ser paxaro.
E eu...
o que quería era o paxaro.)

sexta-feira, 28 de novembro de 2008

Lendas urbanas, cadeas e demais desatinos da rede

Hai xente que semella non ter nada mellor que facer que intoxicar os nosos memes con lixo anti-científico, cousiñas tipo o creacionismo, por poñer un exemplo ben aberrante. Esa xentiña alucinada chega a pendurar na rede imaxes supostamente serias nas que aparece un dinosaurio papándose a unha persoa. Xa é casualidade que estiveran os dous alí prá foto.
Hoxe chegoume unha cadea que non podo crebar só perigo de que o ceo caia enriba da miña cabeza e que me asegura, cun estilo moi depurado (por exemplo AZLO, en maiúsculas por se non se vía ben) que o meu desexo que se me ocurra no momento que estou lendo a maior sarta de memeces da semán, vaise cumplir en tantos minutos coma anos teño, se reenvío a outros dez correos a cousa en si. Inmediatamente vénseme a cabeza cántos minutos. Automatismos que nos traizoan. Naturalmente, non o "ICE".
Outra cousiña que me veu foi un pps, que manda carallo a de tempo que ten a peña pra poñerse a facer desas cousiñas, no que fala das bondades da auga (isa é a verdade de reforzo) e das maldades da coca-cola. Entre outras, o refresco desatasca o retrete; disolve un oso en dous días, inda que ó seu compoñente máis maligno, o ácido fosfórico, lévalle catro disolver unha unlla; os patrulleiros das estradas americanas levan dous galóns pra limpar o sangue dos accidentes; mesturada, esta é boa, co deterxente na lavadora, quita as manchas de graxa; os camións que a transportan levan o sinal de "Material perigoso"; e por fin, o que quero comentar, é un magnífico desenferruxante.
Pois ben, inda que non teño motivos -menos o sentido común- pra desconfiar do resto das afirmacións, comprobei hai ben anos que ista última é falsa de toda falsedade. Tiña unha bicicleta vella pero en bo estado, inda que a cadea estaba enferruxada. Desperdiciei varios días e medio litro de Cocacola no experimento e resultou que nin desenferruxa nin o carallo bendito. A cadea seguía igual de tesa que cando a sumerxín, só que agora estaba toda pegañenta. Rematei recurrindo a tirar de peto e mercar unha cadea nova.
O único problema que me consta presenta o ditoso refresquiño é a cantidade moi apreciable de azucre refinada que contén, unha morea que habituándose a beber con ela, fai que un se poña coma un pipotiño, sobre todo se é un neno que levan e traen do colexio en coche pra pousalo diante do telelixo ou a consola.
En fin, empecei con cadeas e rematei con cadeas. Só lamento que non atopei a imaxe dos fósiles de dinosaurio zampándose á persoa, pero xuro polo máis sagrado, o Espagueti Volador, que o conto tal como o vin.

terça-feira, 18 de novembro de 2008

Emocións

Nantronte fun coma convidado á clausura -en relidade o convite era para todo o acto, pero non estiven libre ata o domingo- do XII Congreso da UPG. Cabería contar o que supuxo para o nacionalismo galego a fundación e a propia existencia da Unión do Povo Galego.

Emocionoume fondamente a homenaxe que lle fixeron os compañeiros ó Bautista Álvarez, ofrendándolle non un reloxio ou uns xemelgos, senón unha bandeira estrelada e outra da UPG. O bó do Bautista case non puido conter as bágoas, e non era o único, que o sentimental iste estaba na mesma tesitura. Habíaos piores, que o Bieito Lobeira, cousa que o honra e lle outorga dez puntos no meu ranquin de persoa, tivo que se limpar os ollos ata varios minutos despois de rematada a homenaxe. Non era para menos, que a traxectoria do homenaxeado ben o merece.

O Bautista foi a voz que puxo a UPG no seu primerio acto reivindicativo de trascendencia: a revolta dos fouciños de Castrelo de Miño. Nas súas propias declaracións recoñece que a laboura da organización foi case únicamente de asesoramento organizativo e na redacción de comunicados ou manifestos. Aqueles homes e aquelas mulleres de Castrelo poñían o resto.

Despoixa de ter batido en outras comarcas con muros de cemento ergueitos automáticamente ó dicir de onde era, para iles de terra de matóns, e saír coa honra mancada, síntome orgulloso de ser do primeiro concello (minto, primeiro Portomarín) que lle puxo peito ás falcatrúas da dictadura, e de coñecer a un galego íntegro e entregado á súa Terra, como é o Bautista. Só espero que poida participar na homenaxe a aquiles e aquelas -sobre todo aquelas- labregos que dixeron non á imposición hai corenta anos.

Conto contigo, Bautista.

quinta-feira, 6 de novembro de 2008

Yes, ti -tamén- can

Seguimos a voltas coas eleccións nos Iuesei, coa grea progre entusiamada coa elección do candidato dos seus amores. Pola miña parte, non é que preferise ó McCain, pero non vexo gran mellora no mundo polo feito de que o novo presidente sexa demócrata ou estea "abbronzato" como dixo o animalciño do Berlusconi. Nin pró mundo, nin prós seus propios concidadáns. Non vexo a iste, ou calquera outro presidente ianki, impoñendo o sistema sanitario público universal, por poñer só un exemplo.

Sempre pensei que a mentalidade norteamericana tiña algún tipo de problema clínico, ata que hai algúns anos cheguei á conclusión de que a esta xente se lle define perfectamente con dúas palabras: son monxas sádicas. E non é de hoxe. O seu camiño pola historia, levando nunha mau a bolsa e na outra o trabuco, iniciouse co propio asentamento do primeiro puritán anglosaxón na costa atlántica norteamericana. Medio comerciantes, medio salteadores, usaron sempre a cara que millor lles conviña no momento.

Empezaron polos indíxenas, ós que debían a propia vida, porque istes pais pelegríns non sabían nin sachar, nin pescar, nin cazar, nin recoller. Atados eternamente ó Vello Testamento da Biblia, preferían vivir materialmente do traballo dos demais e moralmente coma trinta seculos atrás. Despois de ter o cú a salvo, adicáronse a expoliar e exterminar ós nativos, por si mesmos, inda que deste xeito a metade das veces tamén levaban iles, ou por intermedio da coroa inglesa, do alcol e das enfermidades, que espallaron entre os seus veciños a propósito. As mantas dos mortos por variola debían serlle entregadas ós indios, que non tiñan desenvolvido ningún tipo de inmunidade e morrían coma moscas, por orde dos líderes militares e relixiosos dos anglosaxóns de América.

Dende aquelas, a súa voracidade non coñece límites. Non me vou estender, porque sería moi longa de contar toda a lista de macarradas distes rapaces, pero oxalá e unha peste os levase a todos e o seu Destino Manifesto. Sentiríao por algúns, moi poucos, ós que admiro, pero un grau non fai praia. E por Barak Dereitos Civís Yes We Can Gau Gau Obama non creo que o sentise. Nin por McCain tampouco. Non son racista e tanto me ten porco branco coma porco negro.

Para rematar, as guerras externas que libraron os usas eses, ata a chegada da familia Bush, foron case, se non todas, declaradas por presidentes demócratas. A quén lle tocará agora?

terça-feira, 4 de novembro de 2008

Afranio

Vai pra vintecinco anos, que manda carallo cómo pasa o tempo, que me lin a novela autobiográfica de Antón Alonso Ríos, O siñor Afranio, ou como me rispei das gadoupas da morte. A novela, que merquei nun postiño de lance porque daquelas as pesetas eran contadas, a parte de ben escrita -non cabía outra cousa- narra unha historia apalpable, unha odisea persoal nun mundo patas arriba no que os asasinos fan o papel de xuízes e as víctimas son os culpables condenados polo delito que comenten os seus torturadores. Se repasamos as sentencias dos xuízos sumarísimos da época, atopamos centos de condenados, incluso á pena capital, por "auxilio a la rebelión". E inda pretenden que esquezamos.

Hoxe está a ser -ou xa foi, supoño- levada ó cinema esta historia. Alén Filmes encargou a Víctor Coyote a realización dun road-movie -máis ben un walk-movie en palabras do director- sobre a fuxida do deputado galeguista dunha morte segura. Alonso Ríos salvou o pelexo porque soubo usar o único recurso que funciona cando os imbéciles se arman e deciden cazar ós outros: correr e agocharse. O filme está protagonizado por Luis Tosar, co cal podemos estar seguros de que bordará o papel.

segunda-feira, 3 de novembro de 2008

Unha de reises

Iste era un tema que tiña medio esquecido, pero rexurde por veces, por exemplo cando a sabiduría dubida da lóxica de certos costumes modernos e progres. E non digo que non me pareza un xeito desencamiñado de defender dereitos individuais a charramangueirada do día do orgullo gay, pero outra cousa é empregalo coma argumento para defender a involución social. Raíña, o mundo móvese.

E, como coincide que algún resentido polas palabras da primeira dama publicou isto, no que se ceiban acusacións nas que non me meto -madia leva, estimo moito a miña liberdade-, vou colar unha ligazón cun libro de Patricia Sverlo, Un rey golpe a golpe, no que tamén conta cousas nas que non entro, polas mesmas razóns anticipadas.

O que queira, que o disfrute. E viva a República!!!

quinta-feira, 30 de outubro de 2008

Do not disturb

Estamos traballando pra vostede, desculpen as molestias. O lema das obras públicas, por moito que non deixe de ser dunha hipocrisía evidente, non se aplica no Concello de Ourense. Esta mañá tiven que entrar por rexistro uns documentos, dos que tres precisaban do correspondente cotexo. Pra matar dous paxaros dun tiro, preguntei na recepción onde mos podían compulsar e mandáronme a unha xanela na que me fixeron a conta pra ir pagar ó banco. Total 6,30 euracos. O tempo apremiaba, esí que alá me fun soltar a mosca, botando sapos e cobras pola boca.

Cando voltei e fun ó propio rexistro, que era onde mos tiñan que cotexar, o funcionario encargado non tardou nada en facelo. Tempo empregado: menos de un minuto e polo tanto menos de 0,05 € de salario do persoal. Custe do material gastado: menos de 0,01 €. En fin, un beneficio mínimo pró Concello de 6,24 euros.

A conclusión posible é que á Administración Local de Ourense non lle interesa que o público, os que pagamos os seus salarios, molestemos ós seus chicos cando están traballando. Cabe preguntarse en qué, e darlle a volta ó eslogan de Obras Públicas: Non queremos traballar, non molesten.

Afortunadamente, xa non vou ter que votar por ningún dises 27 inútiles. A lástima é que ista inutilidade, a pesar de todo premiada cun bó pico dos euros arrapañados ó Goberno central, vai afectar ó computo xeral de votos. E compren todos.

terça-feira, 28 de outubro de 2008

Outra de lingua

Agora que seguimos a voltas co bilingüismo, inda que Suso de Toro nos pida que pasemos das provocacións porque a lingua é un patrimonio de todos que simplemente non se debe discutir, no que non deixo de estar de acordo con il, vou comentar un feito que observei onte e que cando menos resulta rechamante.

Tocou mañá de médicos, porque acompañei ó meu pai que se operaba dun epidermoide no hospital e despoixa fun buscar a receita do antibiótico. Seguen a facer igual, cústalles moito facerche un papel que cuspe a impresora nun instante e ti, que tes tempo, veste obrigado a irlla pedir ó médico de familia. Pero o conto de hoxe vai por outros camiños. Resulta que na soa mañá e só entre os que esperaban ser atendidos no quirófano de dermatoloxía e os que máis rente tiña na cola pra pedir cita médica, catro persoas actuaron da mesma maneira.

Catro persoas de distintos xéneros e idades, da cidade e do rural, que se expresaban habitualmente en galego –polo menos esí o fixeron durante todo o tempo que os ouvín-, dirixíronse ó persoal sanitario e ós funcionarios de recepción en castelán. Da que pensar, porque cáles poden ser os seus motivos? A crenza de que van ser mellor atendidos ou entendidos? Nise caso, disinto. Sempre me dirixín ó persoal do SERGAS en galego e sempre fun ben atendido. Houbo algunha excepción, pero non tivo que ver coa lingua. As eivas da sanidade pública galega están na súa administración e non na competencia dos seus profesionais e funcionarios, nin na súa capacidade para comprender o que se lles transmite na lingua propia do país.

Quero dicir que se pode poñer uniforme ós funcionarios de recepción da Residencia, -tampouco pasaba nada porque seguiran "de calle"-, pódense poñer dispensadores de fundas para os paraugas –mira, iso non me parece mal, que aforramos en esvaróns-, e pódense tomar outras medidas de maquillaxe. Pero tamén se pode estudar a funcionalidade dos novos edificios antes de construílos, pódense prever e axilizar os trámites derivados dun tratamento e facilitarllos ós usuarios,...

E pódese falar galego, paisano, que non por tal che van derivar ó veterinario.

domingo, 19 de outubro de 2008

Comungar con rodas de muíño

Escribín o núcleo desta entrada vai pra quince días, publiqueina e despoixa penseino e borreina. Non quería ferir susceptibilidades nin ser políticamente incorrecto, inoportuno, inconvinte e o fato inteiro de ins que os acompañan. Daquelas estaba só un pouco incómodo e descontento. Daquelas. Hoxe estou bufando e hai unhas cantas cousas que gostaría de solucionar esfolando outras tantas mintiras para que a verdade resplandeza. Así, polas boas, físicamente, sen retóricas nin outras vaselinas da linguaxe. Como queira que a unha serie de benpensados sistemáticos e poderosos -porque os deixamos- non lles ía prestar que empezase a quentarlle o duro morro ós seus compañeiros e ibanme botar enriba ós seus cans de uniforme ou simplemente de óculos escuros, non me vai quedar máis remedio que soltar presión diste xeito.

Ista entrada íase chamar asem-oblea, pero creo que xa vai sendo hora de chamar ás cousas polo seu nome e o título que lle puxen, e que desta vez non lle vou quitar, axéitaselle moito mellor. Sen falsas retrancas, que o forno non está pra bolos e tanta nenobenez xa cheira a legoas de distancia, coma se fose a puñeteira caldeira inoperante de Coren.

Non sei cómo me deixei convencer, porque niste intre síntome como cando o gato acaba de lavar o cú e airea a boca cun azano de noxo de si mesmo. O domingo 5, alá lle fun coma delegado na asem-oblea, ou hostia que hai que tragar cos ollos pechados e os dedos no narís, e rematei votando a favor do único candidato a candidato polo BNG á Presidencia da Xunta de Galicia e, témome, duns cantos candidatos a cargos e carguiños que se outorgarán ledamente despoixa de "gañar" as vindeiras eleccións autonómicas. Qué burro fun! Qué burro son! Qué crédulo por pensar que a nosa casa estaba abondo limpa de Saulos convertidos á relixión trunfadora! Qué estúpido por non decatarme antes e poder escoller a tempo entre deixar o xogo ou colocarme, e ista decisión sería a máis improbable porque me cisco en todo amo e en todo escravo, na puñeteira recta de saída a base de dar moita coba nas voltas de clasificación.

Funlle vendo as orellas ó lobo, e despoixa os fuciños, e máis tarde os dentes, e ata chegou a me trabar. E eu caladiño, porque me convencín de que o lobo era un dos meus que simplemente facía aquilo por estratexia, cun fin. Así era, pero o fin non era precisamente acadar os obxectivos que entre todos nos marcaramos. O merdento fin era engordar.

Ó cabo, e á vista do que vou sabendo e que cada día me da máis gana de me trousar, considérome ceibo de compromisos. Alá cada puta co que fai da súa cona. E se os lobos me queren botar do seu rebaño, que o fagan. Se a codia que criei serveu pra me defender dos caciques, tamén valerá pra plantarlla nos fuciños a toda esta grea de invertebrados. Xa chegou de calar. Non pode ser que aquiles que menos pensan na Terra se lles encha a boca coa mariconada do nazi de JFK de "non preguntes o que América pode facer por tí, pregúntate o que tí podes facer por América". Xa o dicía Antonio Machado no seu Juan de Mairena: "Deixan o cocido e veña de burger kings. Xa veredes, nuns anos, americones todos". Non era exactamente iso, pero algo dicía.

Continuará... , ou non. De momento, xa me quedei un pouco descansado.

quarta-feira, 24 de setembro de 2008

Por qué vinte arrobas de sal?

Cando se fai un exercicio de memoria a trinta e máis anos de distancia, o que menos se pode esperar atopar son lembranzas vívidas. As cores da infancia, aquelas cores que os obxectos levaban dentro e que ansiabas ver coa primeira luz do día, vanse esvaecendo. Os contornos das cousas, os rostros das persoas, os aromas e os sons, vólvense confusos. A bendita fotografía permítenos tentar reconstruír aquel intre no que se tomou, pero endexamais poderemos saber quén estaba dentro de cada figura naquel momento, nin xiquera tratándose da nosa propia figura. A fotografía non pode fixar os sentimentos, a memoria a penas.

Esta historia sucedeu, pois, hai máis de trinta anos, en Oleiros de Castrelo de Miño, en tempo de vendima. Os eixes dos carros cantaban das adegas ás viñas e, máis roucos, das viñas ás adegas cos tinos acugulados. Tamén cantaban os carrexós máis fino cando non cargaban co culeiro cheo. E cantaban ou parolaban as vendimadoras mentres separaban os acios da cepa coa axuda dunha gancha, aquela poda en miniatura que xa case non se ve e en todo caso non se usa. Habíaas con mango de madeira ou dunha soa peza de ferro, as miñas preferidas, coa parte de atrás traballada en espiral para facilitar o agarre.

Os pequenos anarquistas inda non tiñan acceso a semellantes marabillas concentradas da técnica, así que tiñan que arranxarse para apañar unha prestada temporalmente mentres as vendimadoras repoñías forzas xantando. Era a súa hora. Cando o mundo se tomaba un descanso, o pequeno aproveitaba para fedellar en todo aquelo que quedaba, por un pouco, lonxe da atención dos adultos.

Aquil día o seu obxectivo era a prensa. As cuñas levaban a mañá enteira repenicando na adega do avó e nas demais do lugar, como se fose todo il unha enorme ferrería. O neno xa vira moitas veces cómo se manexaba aquil trebello: un home ou dous agarraban dunha panca de ferro macizo e, utilizando moitas veces o seu propio peso, movíana adiante e atrás. Canto máis rápido se movese, máis mosto zurrichaba. De ser un home, tratábase diso, e o fedello xa era un home. Non dicían aquelas mulleres tan simpáticas que estaba feito un home. Pois iso, hoxe ía demostralo manexando un trebello de home.

Cispouse nun descoido da vixilancia adulta e botou a correr para quedar pronto fóra da súa vista. Ó chegar á adega tivo un momento de dúbida, porque estaba só e a prensa quedaba xusto debaixo da entrada do inferno. Da escura porta do faiado da adega asomaban as puntas dos monllos de vides alí almacenados, que axudaban a conservar a frescura que o viño require. Unha porta aberta a un espacio negro e material combustible: o inferno, fixo. Alí ata había estar o demo coa aguillada, pero mentres non asomase..., e il era un home.

A prensada xa ía case rematada e, inda coa barra tan baixa, tiña que estirar moito os brazos para agarrala. Debía ser por iso que aquilo non se movía. Empurrou, tirou, encolgouse da panca con todo o seu peso, pero o ferro só xogaba uns centímetros para adiante e para atrás entre as queixas alporizadas das cuñas. Descansou un pouco e preparouse para outro ataque.

Ó avó Silvio chamabámoslle os netos Papá Silvino, e a verdade é que lle caía a baba con todos nós. Era un home bó e traballador, sempre disposto a axudar ós seus veciños, pero o que máis e mellor lembro dil é que non se podía nin rifar ós netos diante súa.

Ben, estaba o pequeno encetando o segundo ou terceiro ataque á prensa, cando sentiu a voz do avó en ton retranqueiro:

-Quique, qué fas?

O Quique estaba tan concentrado na súa laboura que deu un brinco e só se lle ocorreu dicir:

-Nada, Papá Silvino.

O avó, que xa estaba rindo -no que vai quedando do arquivo da memoria lémbroo sempre rindo- sentenciou:

-Eche moito pra ti. Inda tes que comer vinte arrobas de sal -e ceibou unha gargallada.

Naquil momento o Quique non o entendeu, porque o sal non se comía, en todo caso por veces botábaselle á comida. Non sempre, que il soubera. Tardou un tempo, ata que xa case non o chamaban Quique, en decatarse do que significaba aquela frase que quedara gravada a lume no seu cerebro en formación.

Por iso, en memoria daquil avó que pasou cando eu contaba dez anos, que marchou camiñar as viñas do alén co seu eterno sorriso, leva tal nome iste blo. Dicían os gregos que cando se pasa á outra beira danlle a un de beber o viño do esquecemento, que fai que se borre toda lembranza da vida pasada. Tampouco hai que se fiar moito dos gregos, que lle botaban auga ó viño, para que logo digan da civilización helenística.

quinta-feira, 11 de setembro de 2008

O traxe dos domingos

Experimentando. Vou ver se poño un pouco bonito esto, que se facía un algo desanxelado. Experimentando, porque coma sempre teño por costume, primeiro fuchico e despoixa leo o libro de instruccións.
Primeiro acerto: subir os blos salgados a un lugar destacado da páxina, que alá nos últimos pupitres semellaban os castigados. De momento só está o do amigo Iván, pero xa o aumentarei co resto da lista.
Ben, quero adicarlle a próxima entrada á historia que xustifica o nome do blo. Non sei se o farei tan ben como cando a puxen por primeira vez por escrito fai uns vinte anos. Xa choveu, e daquelas os feitos e os sentimentos estaban máis frescos na memoria. Haberá que tentalo.
E para a semana toca facer autocrítica.

sexta-feira, 5 de setembro de 2008

Azoutacristos

O outro domingo, primeira feira, o 24, fúmoslle á excursión do Horacio. Estaba máis ilusionado ca un neno nunha xoguetería porque por fin ía ver o castro de Santa Lucía e a súa contorna. Algún día, despois de oírlle a outros o que il comentaba do devandito castro, fíxenme unha teoría de se non sería o seu nome orixinal o Arcabria "siue et aliam villam in territorio Castelle in ripa Minei, que est inter Laias et Castrello", entendendo Castrelo como o núcleo hoxe chamado Santa María. As distancias coinciden.

Ben, non acabamos de chegar á croa por un accidente desgrazado no lugar onde menos cabía pensar que se producise, mais polo camiño vimos abrigos prehistóricos impresionantes, penedos inscritos, ribeiras de regatos e cachoeiras, vistas espectaculares do val do Miño, co cal a andaina pagou a pena de sobras.

E lembreime agora da andaina porque estou a ler, horas eran, que van case cinco anos que o merquei, a Viaxe a Galiza que fixo Sarmiento alá polo 1745. Unha boa parte da obra adícaa á descripción da flora e resulta que aquil día vin a maior concentración de azoutacristos dende facía décadas. Esta pranta, o ruscus aculeatus, era moi común nos montes de Oleiros pero, quizais debido a unha excesiva explotación humana para o seu uso como basoiras e bazcullos, converteuse en algo excepcional. Nas marxes do Fragoso, lonxe da excepcionalidade, houbo momentos que botamos de menos que estivese extinta. Cando botas a man para te agarrar ó máis sólido que tes perto, é moi desafortunado atopar unha pranta con puntas en tódalas follas.

Pois ben, no libro de Sarmiento di:

"Mezquita. Chaman así cara Soutelo de Montes á planta, que o latín chama rusco, a botica brusco, en Portugal gilbarbeira, no Bierzo picantel, en Ourense gilvarda ou xilbarda e en Pontevedra xilbardeira, quizás de silva e de bardas, silbarda, xilbarda, etc."

E, máis adiante:

"Mezquita. Chaman así en Cerdedo ó brusco ou xilbardeira, e este nome pronúciano xensibarbeira."

Co cal xa quedan claras dúas cousas: de ónde veñen os topónimos Mezquita, e que o nome de azoutacristos é unha particularidade nosa, porque tampouco ven no diccionario de Franco Grande, no que aparece ata o apelido de solteira da virxe María. Algún día que non teña que facer autocrítica, falareivos da particularidade absoluta castrelá "xena" por "cabra". Absoluta tampouco, que cruza o río un pouquiño, como cruzaban os nosos avós coas vacas pra ir ós prados de unha e outra ribeira.

En fin, gracias infindas Horacio, e non só pola excursión, que miuda paparota e miudo viño que tes, e de paso as miñas condolencias pola recente perda.

E o da autocrítica, xa sabedes, será prá semana.

domingo, 31 de agosto de 2008

Manifiesto

Hoxe tocaba, xa tocaba, que leva esto quince días parado, cousas de outras obrigas, facer algo de autocrítica, en palabras dun bo amigo. Debinlle retrucar que todo, todiño o blo é autocrítica, pero ben, os consellos positivos e benintencionados acéptoos sempre. Mais, vai ser que non, que hoxe -nantronte xa, que o maquinillo púxose parvo e non me deixou postealo aquil día- que teño algo de tempo son outros os temas que ocupan o centro do meu sentido particular, que é o meu sentido común propio.

É que ven de me mandar un outro amigo un correo no que se sinala a adhesión de Tele5 ó Manifiesto por la lengua común e convócase un apagón televisivo á dita cadea.

Non son moi dado a tirarme á piscina sen mirar se hai auga, así que craveille no google o de Manifiesto etcétera, pensando que o tal non podía ser tan terrible, por moito que o leven asinado unha boa meda de impresentables. Pero sí, amigos, entre outras cousas, o manifesto propugna que:

A lingua do imperio pequeno é a única que se lle supón, igual que os ovos na antiga mili, ós cidadáns españois. Polo tanto, como galego non me podo gabar precisamente de coñecer a lingua de Jorge Manrique, que o parece pero non é un cantante de boleros, porque se a descoñecese por completo, iste panfleto deixaríame fóra da categoría de español.

A educación ten que ser en castelán, e se queres dar galego, pois dalo coma lingua estranxeira, e xa vas polas viñas.

Que se queres ser atendido en galego nun organismo público, vas máis ben dado. Igual ías consultarte de osos e pel ó SERGAS e o único que está dispoñible que fale galego é o otorrinolaringólogo, que para a cousa da fala xa vai ben.

Que se o teu enderezo é Rúa dos Biosbardos e só hai sitio para un letreiro, vas máis ben dado, porque como ten que ser en castelán, vives na Calle Yoguresceltasdedanone.

Que nos vaiamos acostumando a ESCUCHAR ós nosos políticos no Parlamento galego, porque co urbanitas que se están volvendo, escoitar xa só escoitaremos a ises rojos folloneros do Bloque.

En fin, que declaro o boicot a Tele5 e a toda obra relacionada cos asinantes do Manifiesto por la lengua incorrupta de Franco, entre iles, por máis coñecidos, o excritor experuano Mario Vargas Llosa, o exactor excatalán Albert Boadella, o quensabesefilósofo charramangueiro Fernando Savater e o recentemente adscrito Arturo Pérez-Reverte, que non ten moito cariño ós galegos dende que non conseguiu meterlle o que il quería á Anxela Rodicio, cando estaban os dous alá nos Balcáns. Basta ver como a trata o imbécil e escuro este no Territorio comanche. Pantasma. Ó Arturiño só lle gostamos os galegos cando nos cae unha desgracia das gordas, pero igual que lle caen ben os bangladesinos, de lonxe. E outra, que estou vingativo vindicativo total, falta que escriba a súa segunda novela, que lida unha, lidas todas.

E a vindeira semana, faremos autocrítica.

sexta-feira, 15 de agosto de 2008

Festa do Xarrete e do Xarrote

Afortunadamente, a ameaza de chuvia, que sí se materializou en Feá, alá no alto de Macendo quedou en eso, en ameaza. Se a eso lle engadimos que o ar cortante impropio de mediados de agosto calmou ó pouco de sentar a xente, pódese dicir que os elementos (os atmosféricos) respectaron a festa.

Da comida, non podo queixarme, inda que o xarrete estivese un pouco doce de máis. Exceso de cebola? Pero cabe comentar que, a parte da lingua na que uns nos dirixiamos ós outros, podíase dubidar se estaba un nunha festa do interior de Galiza ou do interior de Murcia.

Para empezar, as sinais do aparcamento poñían 'aparcamiento', as camisetas da xente da comisión poñían 'Fiesta', un gardapanos da miña mesa tiña debuxada a bandeira de España. "Pintárono os nenos", díxome alguén. Nenos teledirixidos? Porque para rematar, cando estabamos cos entrantes, a orquestra OP (Orquesta Principal, pero como fai xogo con OT), ademais de levar xa un anaco fodendo a conversa cos seus tropecentos mil watios de son (que alí caían as follas das árbores a golpe de decibelio), foi e arrincouse co pasodoble El pueblo no se equivoca, do irmau de Manolo'cobar, no que, entre outras lindezas, arrota o que segue:

Si al grito de "viva España"
otro "viva" no responde,
si es hombre no es español,
y si es español no es hombre.

Literatura profunda e puro macho ibérico ceibo, como se pode comprobar. Case se me atraganta o rotí. En fin, aí queda un linkallo coa cantada polo Mnolo orixinal. Como se pode observar na gravación, que xa ten os seus anos, non só as mulleres levaban peiteados "Arriba España". Tamén os homes o facían. Algúns, e non miro moi lonxe, a pesar de que xa peitean canas, e poucas, seguen a esforzarse en manter aquil estilo. Eu non quero poñerme paranoico, pero a cancionciña pareceume moi sospeitosa, e tampouco me estrañaría que un deses nostálxicos fose quen de pedirlla expresamente ós orquestreiros.

Xa non puiden aturar máis, e marchei cando empezaba a segunda quenda das orquestras, porque á outra ocorreuselle rematar cun Xuntos de Juan Gatopardo, que xa saben usías de qué organización foi sintonía. Agggggggh.

sexta-feira, 8 de agosto de 2008

Esgarre

Estaba eu a pensar con qué tema encher hoxe unha liñas para non rachar coa media que leva o blo dende que volvín das vacacións, cando me atopei cunhas notas que tomara dunha nova, creo que da Voz, referente ós parasitos autorizados polo estado do benestar iles. Á SGAE xa a coñece todo o mundo e, quen máis quen menos, císcase no imposto revolucionario que nos mechan en cada adminículo ou consumible capaz de conter información. De momento, creo que non se taxa o papel, pero todo se andará.

Para acabala de rematar, refollando nos xornais dixitais, achei esta nova do Boletín Parroquial, que fala da absolución dun hostaleiro acusado PENALMENTE pola SGAE de amenizar os convites con música sen a súa autorización, previo pago.

Na nota teño estas outros tres sanguesugas que viven do que papaíño Estado lles permite limparnos: CEDRO (Centro Español de Derechos Reprográficos), que se leva unha cantidade por cada fotocopia que se fai, inda que sexa a do teu documento de identidade; EGEDA (Entidad de Gestión de Derechos de los Productores Audiovisuales), que autoriza, previo pago, a emisión das obras e gravacións audiovisuais; AISGE (Artistas Intérpretes Sociedad de Gestión), que cobran dereitos sobre actuacións; poñamos por caso que os teus nenos representan no colexio Cats, pois prepara a carteira para pagar os dereitos antes ou os dereitos e a multa despois.

Todas estas entidades son asociacións, sociedades ou fundacións PRIVADAS, que só deberan recadar os dereitos correspondentes ós seus asociados. No caso da SGAE, coa autorización dun Goberno supostamente progresista, lévase tamén o seu anaco en obras e autores alleos – cobrando, por exemplo dereitos ós concellos pola representación de obras orixinais dos propios actores que as representan encadradas dentro dos circuítos culturais organizados pola Consellería de Cultura -, ademais de conculcar un dos principios vertebradores da democracia, tal é o da presunción de inocencia, ó cobrar canon sobre soportes – cds, dvds, discos duros, gravadoras,... – nos que, pola súa regra de tres, presúmese delicto. Compensanción equitativa por copia privada, chámanlle os moi ladinos. Así, eu que teño a manía de mercar música e filmes orixinais, estou pagando esa preciosa compensación equitativa porque lle sae dos perendengues, por gardar as miñas fotos da miña recente viaxe a Portugal.

CEDRO, como xa adiantei, cobra unha porcentaxe sobre cada fotocopia que se realiza, independentemente de que o obxecto fotocopiado sexa ou non de autoría suxeita a dereitos. E reparte o recadado SÓ entre os seus asociados. Esto si que ten delicto.

En fin. Iste espich non está suxeito a dereitos de autor, pero o ordenador no que o escribín, e probablemente iste no que o estás a ler xa pagou o canon. Así que, amiguiños, se presumen que todos somos piratas, parvo o último.

quarta-feira, 6 de agosto de 2008

Pachi falou

Daquelas estaba de vacacións e son dos que tentan desconectar o máis posible, así que me perdín estas lindezas do noso ínclito conselleiro de 1/2 ambiente. Presentaba aquil día non sei cantos novos tractores-desbrozadora e os agudos dos reporteiros foron preguntarlle pola reducción do IBI ás centrais hidroeléctricas e o canon medioambiental.

Seica nin estamos tan fodidos, e ata imos ter que pagar a cama:

"As nosas contas non din que se perdan cartos no montante global. Os datos que me pasan é que haberá un pequeno incremento. En todo caso, non se poden perder capacidades económicas nin no IBI nin na Lei do Canon". Os datos que "manexamos din outra cousa. Pode ser verdade a nivel individual e mentira no seu conxunto. Pero a ver cómo se reparte o novo modelo. Nós sempre estaremos na defensa dos concellos que tiñan un IBI e que agora non se lles pode retirar".
"José Luis Baltar (...) estuvo calado toda a vida cando non lle daban un duro para os concellos. E o BNG, con esa política de que todo o de Madrid e malo".

En fin, Pachi, tí non fai falla que veñas de Madrid, que xa és malo de carallo por tí mesmo. O que non sei e cómo, se todo o que ven de Madrid é tan bó como tí afirmas, te entrampallache nas declaracións de tan mala maneira, mesturando ó Fidalgo –outra vaca no millo–, ó Baltar e eses malos malosos do BNG. E logo, non che dixo o Touri que había que ser amable cos compañeiros de pasto, señor conselleiro de 1/2 ambiente?

Festa da Anguía

Vai xa a décimocuarta edición da Festa da Anguía en Castrelo de Miño e, polo que parece, hai quen quere utilizar as presuntas eivas da mesma para torpedear ó goberno local. A teima de mesturar a política en tódolos eidos da vida non é nova, inda que é curioso que sempre proveña dos mesmos grupos de opinión. Desta vez, houbo quen quixo facer un paralelismo co feito de que os pementos da Festa do Pemento da Arnoia non son da Arnoia. Seica tamén é pecado que as anguías da Festa da Anguía non sexan de Castrelo de Miño, sendo que por banda nengunha se afirma que sexan locais. De feito, seica son francesas ou iso me dixeron, inda que cando me dirixín ás da miña ración en parlevú, non tiveron a educación de me respostar, polo que deducín que ou ben eran sordomudas ou outorgaban. Co cal, alá que me puxen a papar nelas, e ben boas que estaban.

Do que non se pode dicir o mesmo é do viño, cousa que é absolutamente indecente nunha comarca que produce tan afamados caldos. Será que a Comisión pensa que ó que vai o visitante é a embebedarse para esquecer que mañá ten que traballar. Que esa é outra, o segundo, e aí remata a conta, fallo da festa, polo demais fantástica, o feito de que teña que coincidir exactamente co día da celebración relixiosa. E tanto ten que, como sucedeu iste ano, teña que ser en luns, martes e mércores, días en que, como non esteas de vacacións, fastídiache un tanto trasnoitar. Está de noraboa o Goguelio, que non lle facemos a competencia, inda que, por variadas fontes entereime que seica iste ano a súa foi bastante triste.

En fin, que todo moi chachi, só que suxiro que corran a festa ó fin de semán máis perto e que, e isto non é negociable, poñan uns viños decentes. Que os cobren, pero que non fagan pasar vergonza ós castreláns e ribeiraos en xeral que leven invitados e, querendo honrar a festa, adquiran o viño alí en troca de o levar da casa.

Tamén estaría ben que para o ano lle mudasen a campaíña do inicio dos avisos por altofalante por outra menos ferroviaria. Que cada vez que soaba, encontrábame esperando escoitar: “Señores viajeros, el expreso procedente de Madrid con destino Vigo, estacionado en vía tres, andén primero, va a efectuar su salida”. E falando diso, que dean os avisos en galego, que para dous toristas da meseta que poidan vir á festa, non temos por qué baixar os pantalóns. E se non o entenden, con preguntar ó veciño solucionado, que coas mans e os fuciños engraxados, todos somos amigos.

terça-feira, 5 de agosto de 2008

Cando nos libraremos de Madrid?

Cando deixarán de nos fiscalizar? Cando deixarán de mangonearnos a carga impositiva das principais empresas galegas, limiarmente das eléctricas? Cando nos transferirán Tráfico e as demais competencias que fai tempo que se lles están pedindo, transferencias que están contempladas na propia Constitución? (A verdade e que eu tampouco cedería fácilmente un negociete tan chulo coma Tráfico, cunha recaudación de 175 millóns de euros e un gasto de 25. É sinxelo calcular o beneficio). Cando deixarán de vir botarnos en cara, todos cheos de razón, que falamos en estranxeiro, de paso que papan no marisco. Agora que, niste caso, os que acabamos rindo somos nós, porque os listos estes non saben distinguir unha nécora da ría de outra de viveiro francés, e acaban zampándose esta e pagando a primeira. De feito, nin saben distinguir unha centola dun boi, e senón aí está o anuncio de Fanta para demostralo.

Onte á mañá fun renovar o carné e, xa de paso, actualizalo coa regaleguización do nome e o apelido que veño de facer hai nada. Seica, din, co novo DNI electrónico, axilízanse as cousas, dancho no momento e non sei que máis privilexios. Madia leva, tamén cando un madeiro ou un picoleto cho colla terá acceso a toda a túa información, ata os números dos teus ligues.

Pois resulta que non. Como o meu era unha modificación, había que mandalo para identificación a Madrid. Vese que non se fían dos funcionarios de eiquí, que moitos diles falan estranxeiro na intimidade. E como o sistema é tan espelido, que volvera dentro de tres días. Como a culpa debe de ser miña, dixéronme na recepción que non quedaban citas para ise día, que as primeiras eran para o 20 de agosto. Pois moi ben. Despoixa virán dicir que se parte Ehpaña. Eu creo que se prescindísemos de Madrid, ó fin e ó cabo a única comunidade que realmente vive do conto, todos os pobos da península iamos entendernos moito mellor, inda que fose en estranxeiro.

segunda-feira, 4 de agosto de 2008

O meu reino por un cabalo

Xa falei máis abaixo do que creo que son as prioridades do País en canto ó sistema ferroviario. Sei que non gosta moito a miña opinión no círculo en que me movo, porque arestora estamos na campaña do paxaro, e nada máis que do paxaro. Tamén sei que, individualmente, hai moita máis xente que pensa coma mín. O verdadeiro aproveitamento do carril de ferro na nosa Terra pasa pola construcción de dobre vía en tódolos traxectos e a revitalización de todos os apeadoiros. Na Galiza, dadas as nosas condicións xeográficas e de espallamento da poboación, o tren debera converterse nun metropolitano que cubrise todo o territorio. Nun momento de crise enerxética, no que se está pedindo ó público que se implique no aforro, non ten sentido que se sigan a desmantelar, por se non estaban abondo, os medios de transporte públicos.

RENFE di que ten na Galiza moitos traxectos que non son rentables. Mais pregúntome se non deixarán de ser rentables porque non cumpren uns horarios nos que á xente lle conveña desprazarse. Non semella moi lóxico que entre dúas cidades que deberan conformar un eixo poboacional e industrial, como son Ourense e Vigo, haxa só catro rutas diarias. Evidentemente, coas actuais infraestructuras que obrigan a buscar un apartadoiro abondo amplo para que se crucen dous trens que circulan en direccións opostas, non serían posibles moitas máis rutas. Compre, pois, facer inversións que melloren as vías existentes e constrúan novas vías paralelas. Debe ser un gasto astronómico, pero non máis que o do paxaro. Quizais a diferencia, nunha vida política que cada día se asemella máis á de fai un século, con relevos de poder entre dous partidos que na práctica xa parecen irmáns xemeos, estea en que a rendibilización electoral do paxaro é moito máis inmediata.

Ven a conto porque acabo de retornar dunha viaxe a Portugal e, onde antes podía mercar un billete para Porto no propio Ourense, agora teño que facelo no comboio portugués, no momento de cruzar a fronteira. Onde vai aquil tan sonado Eixo Atlántico? Marchou todo en paparotadas dos politicallos de turno? Probablemente.

domingo, 3 de agosto de 2008

David contra os Goliates

Foi fai agora corenta e tres anos que un pobo do noso Ourense ceibou o berro de Xa abonda!, por primeira vez na Galiza en máis dun cuarto de século de dictadura. Xentes que vivían do que o val máis fermoso do Pai Miño donaba xenerosamente a quen sabía traballalo. Tanta era a riqueza daquelas terras, que daban non só para vivir as familias que as traballaban, senón para pagar os alugueres ós señoritos que as posuían. Mais chegou o ‘progreso’, e un tal Barrié de la Maza viu a potencialidade en megavatios de aquel val asolagado.

Alá chegaba o ‘progreso’ ó Ribeiro, armado con enxeñeiros, expropiacións e toneladas de cemento. Alá marchaban máis de 200.000 copelos da mellor terra de cultivo da provincia, para que un señorito de Madrid enchera as faldriqueiras. E, polo mesmo camiño, termas, campos de festa, muíños, posturas da anguía e da lamprea, e, por fin, alá marchaba a xente, ó rumbo, polo mundo adiante na procura do pan que na súa terra lles negaban. E alá, tamén, veu a resposta dun pobo que, en palabras dun cronista do Conde de Monterrei, señor en tempos daquelas terras, era orgulloso coma poucos. En noites pechas ardían as casetas dos operarios e dos enxeñeiros, saboteábase o material e, ó son das badaladas das igrexas do concello, xurdía un río de xente, encabezado polas bravas mulleres, a manifestarse –ata a palabra estaba prohibida– contra a falcatruada.

A mobilización das veciñas e veciños de Castrelo de Miño marcou un fito no rexurdir da conciencia galega e democrática. No verán de 1965, no concello ribeirao estreouse na axitación social a recén creada Unión do Pobo Galego. No banquete de despedida a Celso Emilio Ferreiro, que emigraba ó País dos Ananos, no Hotel Roma de Ourense, había unha ampla representación de labregos de Castrelo. Despoixa virían as Encrobas e tantos outros froitos do xenio popular, porén as sementes naceran alí, naquil “val tan fermosiño”.

Ó cabo, por fin estabamos nunha dictadura, a presa construíuse e pechouse, madia leva. Unha producción anual de dez mil toneladas da mellor uva do Ribeiro quedou debaixo de moitos metros de auga e, por décadas, as esqueléticas ponlas dos amieiros afogados clamaron ó ceo a inxustiza.

Ó correr dos anos, o pobo foise adaptando á nova situación. O val transformárase no Parque Náutico da Galiza. A presa, con ser un mal, aportaba ós concellos locais unha parte considerable do seu presuposto, e o insulto doía menos. Pero chegou unha nova normativa, un agasallo dun Goberno supostamente socialista ós productores de enerxías ‘renovables’. E o concello de Castrelo de Miño atópase agora na tesitura de ver reducido o IBI que percibía polo encoro, de 240.000 euros a menos da cuarta parte: 59.000. A medida, que une a aldraxe ó insulto, supón a perda da quinta parte do orzamento anual do concello, condenándoo á mera supervivencia nun momento en que se dispuña a asumir o reto de rendibilizar todas as súas potencialidades.

Xa case non sorprende, mais non acaba un de acostumarse a que un partido que se di socialista lle faga a cama ás empresas eléctricas fronte ós intereses do pobo. Dende o Goberno de Madrid argalláronse as novas leis que as favorecían, e na FEGAMP non teñen azos para se enfrontar ó seu propio partido e defender ós concellos que din representar.

Por iso, porque é de xustiza, as veciñas e veciños de Castrelo de Miño iniciamos, no Día da Patria, unha mobilización en protesta pola nova falcatruada que o Goberno central, en favor unicamente do gran capital, emprende contra o pobo e o interese social.

Castrelo de Miño 1965-2008

domingo, 18 de maio de 2008

Botámoslles a lingua

Acabo, case, de chegar de Compostela. Se o de hoxe, na Quintana de Mortos, se pode ler coma un chequeo do estado da Lingua, ben podo dicir que a encontro viva, sá e louzá. Non foi coma un 25 de xullo, pero pouco lle faltou. E, coma sempre, a tropa de Castrelo en piña, xantando, que case nos puxemos na merenda, e botando unhas risas xuntos.

Está claro que os alarmistas -mentiráns, hipócritas- da imposición do galego encol do castelán, veñen de facerlle ó primeiro un favor enorme. Estabamos un pouco apachorrados coa ledicia de botar da Xunta ó dinosauro, coa de acadar o primeiro alcalde nacionalista de Castrelo, e tiñamos un aquel esquecida á vella lingua dos avós. E non por deixar de usala, "dio-lo faga millor", senón porque estaba a colarse a raposa no galiñeiro e nós sen decatarnos.

En fin, grazie mille, colonizados, desleigados e demais ralea, por lembrarnos que cada día hai que seguir na gavia.

sábado, 17 de maio de 2008

Artistas

Onte estiven na inauguración da galería do Manuel, en Doutor Marañón, xusto onde morren as escaleiras que soben das Burgas. Hai algo que sempre comentamos un par ou tres de cínicos que por iste mundo andamos: qué sitio máis bonito, qué merda de xente. E se é aplicable á puta aldea na que por designio alleo me tocou nacer, tamén o era onte ós, e ás, habitantes do dinner.
Non sei, como tamén é certo que o mundo é un pano de man e inda por enriba Ourense o moco daquela punta, resultou que nin me aburrín tanto como pensaba, porque inda coñecía a uns cantos concurrentes. Estaba o hosteleiro, o nacionalista, o pintor; e cando marcharon todos tamén procurei eu fuxir daquil congreso de... non sei de qué, pero adiviñei, polas verbas dunha lurpiña dirixidas á outra lurpiña e un lurpiño que a acompañaban: "Hoy hay aquí bastantes frikis", que o cariño e respecto que se profesan entre os do mundiño, sobre todo entre os bilíngües, é formal, íntimo e eterno. Sei que non ian por min, porque estaba demasiado perto e, como ser alleo ó mundiño artistil, onte era abondo invisible para escoitar todo o que quixera.
En fin. Menuda fauna.

Falando do Guggenheim

Pois iso, que non saian tamén no Gaias directivos coma o do museu de Bilbo, con desfalcos de medio millón de pelucóns. Serían os que se aforraban en ambientadores. XD.

quinta-feira, 17 de abril de 2008

O Guggenheim coma exemplo

Hoxe abre a boquiña un tal Alfredo Vara -director de organización, seica, do xornaliño- na contracapa da Voz, veña a comparar a superchachimegapirulimente boa xestión do Museo Guggenheim coa da, inda inconclusa obra da Cidade da Cultura. Nace a pobre, ou nacerá, orfa e berrando de fame no deserto. Se inda fose a cidade da televisión, ou, inda mellor, do fútbol, xa non era un pan o que traía no sobaco; era toda a denominación de orixe Pan de Cea.

Pobre cultura, niste país de analfabetos funcionais con título e titulitis. Eu teño que preguntar, por veces, ós vellos cómo se chamaba tal ou cal cousa da nosa idiosincrasia de non hai tantos anos. Iles, os que se postulan para nos gobernar e nos gobernan, nin xiquera preguntan. Ás veces, con sorte, aparece entre iles unha pérola, como semella ser a Secretaria Xeral de Política Lingüística, polo menos é o que se deduce do seu artigo de hoxe no mesmo xornal, que me parece mais cañeiro na defensa da língua que as esbardalladas dalgún meu Portavoz Nacional. E inda outros, os plumíferos de moda, articulistas de pago, nin xiquera se molestan en pensar. Oxalá e a Cidade da Cultura fose o doble de grande, co doble de costo e o doble de problemas, e fose a imprescindible Cidade da Cultura Galega.

Do Guggenheim, qué vou dicir. Os 9,50 euros máis tirados da miña vida. Só puntualizar: o Guggenheim, dado que os fondos permanentes son de risa, NON É UN MUSEO; É UNHA SÁ DE EXPOSICIÓNS: se tes sorte, igual che toca unha exposición molona e na que, polo prezo dunha comida, pasar unha mañá ou unha tarde caralludas. A min tocoume un autor repetitivo e afeccioado ó chumbo ata fartar, Anselm Kiefer, e inda porriba cheiraba aquelo a ximnasio que tiraba para atrás, supoño que moito viña de semellante cantidade de chumbo que usa o tipo nas suas obras. Unha pena. Pero unha pasada de xestión. A min, os 9,50 euros non mos devolveron.

Cando teña tempo, colgarei a foto dunha xaponesa apoiada na baranda da terraza do museo, con cara de decepción. Debeume dar unha pista.

quarta-feira, 9 de abril de 2008

Menudo ollo

Adianteime -véxase máis abaixo as Aves de presa- en case un mes á La Voz de Galicia, que anuncia nun titular de capa da súa edición do martes, 8 de abril: O tren tarde en ir de Ourense a Vigo ou a Santiago igual que fai 20 anos. (A 'cagade' é súa, que o galego inda non o dominan e só fan un esforzo pola subvencionciña).

Hai veces que era mellor non ter razón, pero non se consola o que non quere. Ó cabo, imos ter aves para todos. Polo asado, creo.

quinta-feira, 27 de março de 2008

Puro egoísmo

Ás veces hai que loitar contra as inxustizas, só por egoísmo, só porque o día de mañá nos pode tocar a nós ser as víctimas. Non son un Quixote, opino que cada un debe velar o seu para evitar que o fodan; pero, precisamente, cando evitas que te fodan, estás evitando que fodan a outro. E cada momento que un home-ou muller se rebela contra unha inxustiza, está conquistando un chanzo máis na escada da liberdade e da dignidade do ser humán.
Pois iso, fronte á chulería, especialmente a da Administración e os seus representantes, que poña a outra meixela o arcebispo de Compostela.
E outro día, xa falaremos do Goberno.

quinta-feira, 13 de março de 2008

Aves de presa

Hai vinte anos era eu asiduo da viaxe Ourense-Compostela. Daquelas leváballe duas horas e media, así fose o carro de mulas coma o camelo, para facer un pouco máis que cen quilómetros, cunha media de menos de 45 por hora. Iso cando non eran cinco horas, por accidentes técnicos.

Fai vinte anos, os únicos trens ou comboios para Portugal saían de Vigo unha vez ó día e chegaban a Vigo unha vez á noite. Se querías chegar a Porto dende Ourense, tiñas que baixarte en Guillarei e esperar dúas horas a que pasase o que viña de Vigo. Ademais, non era enlace, collíalo porque paraban alí un e o outro tren, pero o Vigo-Porto non esperaba por ninguén. Puiden comprobalo cando o que me levaba a Vigo estivo parado en Frieira case dúas horas por problemas técnicos, os eternos problemas técnicos, ou os eternos cruces con outros trens en sentido contrario, e para cando chegamos a Guillarei non me quedou máis remedio que coller o único taxi ata Valença. E inda bó que estaba alí o taxi. E inda bó que chegamos a Valença ó mesmo tempo que o comboio que quería eu coller.

O tren que fai a liña Castejón de Ebro-Iruña, de 70 quilómetros, para en tódolos apeadeiros, e inda así cubre o traxecto en 45 minutos. A media supera os 90 quilómetros por hora.

Hoxe, o traxecto Ourense-Compostela fano os mesmos trens en... duas horas e media. Pecháronse dende aquela moitos apeadeiros máis. A odisea para ir a Portugal segue a ser a mesma. Pasou unha xeración e os medios técnicos dos camiños de ferro galegos non mudaron, coma non fose para pior por achaques de idade.

Mais, tachán: Dannos o AVE, en realidade un TAV (ou Tren de Alta Velocidade), e xa está. O AVE ou o TAV é a fórmula máxica, a pedra filosofal, a panacea que vai solucionar todos os nosos problemas. Por un lado cabe aledarse de que non sexa un AVE coa E insidiosa, poren polo outro, ulo os problemas que soluciona ós usuarios dos trens galegos? E inda esperemos que non se use de xustificación para non investir un can nos camiños de ferro do País, coma de costume.

Vouno dicir claramente: señores vendedores de motos, poden vostedes instalar os luxos que lles pete, sempre e cando ANTES nos dean o básico. E o básico é dobre vía en tódolos traxectos, é dar cobertura a unha poboación dispersa coma a nosa volvendo parar nos apeadeiros, é crear unha comunicación regular con Portugal,...

Namentres, en canto un poida desprazarse entre Bilbo e Urduña -20 quilómetros- cada cuarto de hora, e para facelo entre Ourense e Ribadavia -20 quilómetros- teña catro trens diarios, e un diles ó módico prezo de 12 euros -0,60 por quilómetro-, a AVE podíana comer con cachelos.

sábado, 8 de março de 2008

Xantar

Non vou meterme agora a crítico de cociña, inda que probablemente estea máis capacitado que moitos que exercen de tales. Hoxe, por primeira vez, e por deber de amizade, fun a Expourense, e nada menos que a cear no Xantar. Por esixencias de número, collimos o menú do Xurés, e teño que dicir que o servizo foi impecable, cando non agarimoso.

O problema veu cos pratos. Xa me cheiraba mal tanto nome tan longo. Xa os sabedes: a cantidade, e moitas veces a cualidade, do prato vai en proporción inversa á lonxitude do seu nome. Empezaba o menú cun Querelle de mousse de ombreiro de porco larengo... Co cal, unha trapallada resesa de lacón. Alí ficou a maior parte. E o cheiro a Avecrem. Mimadriña, mareaba.

As tripas, de segundo, porén, merecían un notable alto se nos poñemos a cualificar. Únicamente requerirían un minutiño máis de cocción os garabanzos. E eran escasos, escasos, escasos. Ditosos recipientes xaponeses!

Veu despois o que pensei fóra a piece de resistence: a cachena con moitos palabros franceses. E veu acompañada co galo pica no chan. A cachena, deliciosa, e o galo, tres cuartos do mesmo. Lástima o recheo doce ser dátil. Demasiado seco. Probablemente a carne tan saborosa sentaríalle de carallo unha piña tropical en almibre. E dende logo, teñen que correxir o de deixarlle o oso ó dátil, ou iso ou van pagar moitos empastes.

O pica no chan sabía ben. Lástima únicamente de que a min me tocase o chan. Cociñetas, a carcasa é residuos, por se non o sabías.

O corzo, caralludo. Lástima do cheiro arrepiante a Avecrem que tamén destilaba. E do exiguo do prato. Dende logo, todo o conxunto non era para comer con Joaquín Rebolledo, o mellor da cea e para máis INRI, non era da comarca.

Os postres, sobresaínte, ben e moi deficiente, según falemos das filloas, o xeado de sopas de burro cansado e o cristal. O cristal, meniños, évos unha leite fritida rechea de FIDEOS!!! Cánto mal levan feito os programas de cuciña (cu-ciña) francesa da TV!

Inda porriba, a comida en vaixelas de prezo e o café en vasos de plástico. Iso sí, o licor de herbas estaba bó.

En fin. Primeira e última vez. Por 30 euros, máis os 3 da entrada, como o que quero, canto quero, e nun local mellor, mellor acompañado, non a dez metros do Rogelio da Arnoia, bluaarg, e promociono o sector hosteleiro do lugar onde como, non unha fundación cutre-salchicheira.

En fin. É tarde e mañán o día é longo.

quarta-feira, 5 de março de 2008

Palabras

Chamémoslles energúmenos, indesexables e canto cualificativo ruín e obsoleto se nos pase pola cabeza. É sinxelo. Non teñen defensores. Nengún fiscal ou xuíz vai dar orde de que os ampare un corpo de seguridade do estado ou un instituto armado. Os xuíces e os fiscais están para o que están: para defender ás ‘personas de orden’, para defender ó capital fronte ó provinciano. Así que, ceibemos a lingua a pracer e fagamos amigos coma nós: ‘personas de orden’. Ó cabo, vainos saír de balde. E as palabras non mancan, non sí?

Sería para rir, se non fose tan penoso e esperpéntico. O poder das palabras e a debilidade das palabras. Algunhas son tan febles que son arrinconadas polo meu procesador de textos ianqui ben pensante: prostituta, bastardo, fornicar, mear, culo, pedo (que podo entender o de mexar e o de peido, pero o cu é o cu, que por algo lle chamamos “que” á letra ‘q’, e todas as palabras que o substitúen son eufemismos; e o de bastardo e prostituta? Por iste e outros motivos sigo a considerar ós ianquis coma unhas monxas sádicas. Ademais, subráiame prostituta, pero non proxeneta. Hipócritas!). Outras, en cambio, teñen a forza amparándoas e son correctas para o Word: metralleta, fusil, paredón, coronel, misil. E por se non se defendesen soas, xuíces e fiscais están dispostos a facer un esforzo e mandar a corpos e institutos a protexelas.

As palabras e os contextos. A min tildáronme de sinvergonza e de irracional sen ter culpa algunha, simplemente por non querer someterme ós dictados das ‘personas de orden’, ises que sempre teñen a razón e pensan que os demais só somos os seus escravos. A min, e a outros, incluído un conselleiro, increpounos un grupo de ‘personas de orden’ cando celebrábamos un acto de campaña, gratuitamente, polo feito de non pertencer a un dos dous partidos con patente de corso e ós que sí protexeu de inxurias das mesmas ‘personas de orden’ o instituto armado. E se teño que querelarme con cada un dos monos amestrados que fan o xogo de palabras nazi-onalista, non podería saír dos xulgados.

Cando o ex-presidente da Xunta desculpaba os insultos e inxurias polo contexto da campaña, referíase únicamente ós proferidos por il ou o seu rabaño. O feito de chamar feixista a un feixista, que non se pode considerar delicto porque niste estado de dereito ser feixista non o é, e polo tanto non hai inxuria, sí está penado por xuíces e fiscais que están a esperar á mínima para saltar sobre todo aquil que non pertenza ó escolleito grupo das ‘personas de orden’. Utilizar o cargo público para beneficio persoal ou político é prevaricación, que sí é delicto. Aplíquese a lei.

Por certo, se digo que me cisco nas ‘personas de orden’, enténdase que evidentemente non se pode cualificar de inxuria, e líbreme ‘Dios’ de caer na ameaza. Son só palabras.

Candidatos

Quedan tres días campaña e inda é hoxe que as fotos de Rajoy e Zapatero son, quitando algunha despistada do candidato do PP, as únicas que se ven nos muros e letreiros de Ourense. É incrible o esforzo que están a facer tanto o PP coma o PsóE por convertir ésta e ,por feitos consumados, as vindeiras, nunha campaña presidencialista.

Fai algo máis de catro anos pensei en debuxar unha banda deseñada do Aznar e a Constitución na que aquil lle dixera á última “Tranquila, violareite pero non te reformarei”. Por aquelas datas viña o do bigote de declarar unha guerra sen seguir os cauces que a lei suprema estabelece. E declarar unha guerra, deixando a parte a lamentable perda de vidas, inocentes ou non, conleva que entren en vigor excepcións que contempla a propia Constitución, que, no artigo 15, deixa en mans dos sempre piadosos e comprensivos militares dispor a pena de morte. Eiquí hai quen me rebate que o Código de Justicia Militar aboliu tal pena, pero amiguiños as leises múdanse e algúns debecen por demostrar poder e cheirar un pouco de sangue, e o artigo 169 só estabelece que non se pode reformar a Constitución en tempo de guerra, non que o Código de Justicia Militar permaneza como está. A ver cando a algún dos que agora son tan progresistas e democráticos se lle ocorre (que tampouco é pedir tanto) que o 15 quede simplemente en “Queda abolida la pena de muerte”. E punto com.

Ven a conto porque semella que ambolosdous partidos maioritarios queiran importar de facto o modelo bipartidista ianque (Sí, ianque. E se ofenden ós fachas da cruz do sur, pois que os ofendan), sen reformar unha Constitución que estabelece claramente un modelo político, inda que outras cousas, como todo o Título II, sexan pouco claras e de todo incongruentes co resto da Lei. Sempre fun republicano , dos de todo o poder para o pobo, non dos falabaratos que se conforman con fachadas enlucidas, pero o tema da bicefalia Presidente-Primeiro Ministro, non acabo de entendelo. Debe ser cousa dos que precisan dun Xefe de Estado, evolución normal, inda que non lóxica, dos reximes monárquicos precedentes. O modelo remata en situacións francamente esperpénticas, cun Presidente dunha tendencia e un Primeiro Ministro da oposta. E o pobo a rir ou botar peseta.

O carallo é que, como o pobo remata por cair na trampa e vota Presidente, mandamos a Madrid individuos coma Celso Delgado, que semella un aparecido: aparece por eiquí unha vez cada catro anos para nos pidir o voto e despois nin se acorda de nós. Nin nós dil, todo hai que dicilo. Ou Elena Espinosa, Ministra que nos fai un favor presentándose por Ourense, en palabras de Manuel Fidalgo, e que me lembra o que teño lido da Primeira República. Alguén lembra xa que Calvo Sotelo, ex-titular de media Rúa do Paseo, conseguíu o seu escano en Madrid pola provincia de Ourense e, igual que lle pasou e pasará á Ministra en funcións, despois do 9 de marzo: Orense, si te he visto, no me acuerdo. E o de ‘Orense’ está posto a propio intento, ou qué vos apostades?

Cándo espabilarás, paisano, e mandarás de representante teu a un teu veciño, e non a un “Galego coma ti”, pero de Madrí? E hoxe por hoxe, só unha formación, das tres con posibilidades, leva xente que se preocupa polo lugar onde vive, e vive no lugar polo que se preocupa. E esa formación é o Bloque Nacionalista Galego.

terça-feira, 19 de fevereiro de 2008

Más vale de pedí que de robá

Hai que ver o balbordo que se montou co do bilingüismo armónico, cando a situación non da para tanto. Estamos diante dunha cruzada antinacionalista -según de qué nacionalismos- e medran os ananos, pero o certo é que a nosa língua segue sen poder saír da UCI e o castelán, ó que os seus piores a máis fanáticos falantes gostan de chamar español, non precisa de máis axudas das que xa ten. E senón mirai ó fondo o modelo de instancia que ven de mandarme a Consellería de Política Territorial Obras Públicas e Transportes da Xunta de Galicia para cobrar, polo banco, catro cadelas dunha expropiación para facer a obra da que se fala na entrada anterior. Inda que pareza do Goberno Central, 'evos de la Xunta'.

Sei por experiencia que, curiosamente -serán os superxenes dos que falaba Baltar pai- nas delegacións da Xunta en Ourense falábase menos o galego ca nas do Goberno Central. Por qué sería?

sexta-feira, 1 de fevereiro de 2008

Aaaadxudicado

Qué morro lle botan istes sociatas! A un mes das eleccións, van e anúnciannos que adxudicaron o arranxo da estrada de Castrelo de Miño. Seica son dous tramos: Castrelo-Valdepereira e Ponte Castrelo-Castrelo, iste xa licitado na fase anterior. E daranllo á mesma empresa, como se o estivese vendo. Á mesma empresa que inda hoxe, despoixa de case ano e medio, ten todo feito un cristo e as obras sen rematar; espero, porque como queden así é para crucificalos, éles e a quen os contratou. Diormío, e o Zapatitos ven vendernos a moto da modernidade e non sei que da extrema dereita, que cando o vín nun pegote que engaden ós seus cartaces gañas me deron de engadirlle un "Por iso hai que votar á dereita, que sodes vós". Felipe, o que merecías polo que nos fixeches... Cos bandazos á estribor que deu e segue a dar o PsoE, non é de estranar que a dereita se bote ó monte. É que na dereita 'moderada' xa non lles deixan sitio.

En fin, se vindes a Castrelo de Miño, coidado coa estrada. Máis do que compría antes, que xa lle vale. E outro día falarei da troupe local.