quarta-feira, 26 de setembro de 2018

Infectados


Se preguntas a calquera dos superviventes, dirache que ó principio non nos decatamos de que estaban aquí. Mentres houbo poucos infectados, case ninguén falaba deles, como se non existisen. Pero non era así. O certo é que estabamos mirando para outro lado. Entretidos cunha política que cada día era máis espectáculo e cun espectáculo a cada momento máis folletinesco, o progreso da praga pasounos desapercibido ata que foi demasiado tarde.
Pensabamos, probablemente, que aquel mal pasaría, como o ébola ou a gripe A, afastado das nosas vidas, pois ese tipo de desastres sempre sucedían a miles de quilómetros de nós. E quizais fora así de non ser pola conmoción. Como un corpo afectado de estrés que sucumbe a unha enfermidade, a sociedade abriuse á infección e esta espallouse como a onda dunha explosión. Da noite para a mañá, o mundo transformouse.
Durante semanas agardei acontecementos pechado na casa, ata que as provisións empezaron a esgotarse e o desacougo a invadirme. Había que tomar unha decisión. Con tódalas precaucións, saín na procura de alimentos non perecedoiros e auga embotellada. Tiven sorte e repetín a operación varias veces sen un mal encontro. Máis tarde, souben que acostuman gorecerse da intemperie en cafeterías, grandes superficies ou centros comerciais, con preferencia ás tendas e pequenos supermercados. Quizais conservan un atavismo social que os fai ir en rabaño ós mesmos sitios que visitaban antes de os alcanzar a epidemia.

Pasaran máis de tres meses da conmoción e as miñas expedicións na procura de bastimentos empezaban a facerse rutineiras, cando tiven o primeiro susto. Un zombi de idade e bastante estragado estivo a piques de comerme o cerebro cando amoreaba latas de xoubas –Sardinillas en aceite de oliva, dicía a etiqueta- no carro, moi feliz de atopar alimento tan saboroso esquecido do primeiro pánico. Desfíxenme del como puiden e lisquei do sitio abandonando o meu botín.
Pecheime na casa e asegurei aínda máis todas as posibles entradas. Durante días volvín vivir como ó principio da crise. Pero ía ter que saír outra vez nun momento ou outro, e tería que ser pronto; estábase acabando o papel.
Foi cando decidín ampliar as rutas e, ademais das incursións de avituallamento, realizar exploracións. Espiaría ós infectados, o seu número, os seus costumes, todo aquilo que me axudase a sobrevivir. Dei cos lugares onde se xuntan en maior número, os que máis me conviña evitar. Tamén coñecín os seus horarios, pois a pesar da súa falla de axilidade mental, son nómades e desprázanse en manda a distintos puntos da cidade segundo a hora do día.
Agora sei que carecen case completamente de olfacto, quizais como unha forma de autodefensa, e a súa vista tampouco é moi boa, non sendo para detectar o movemento. O que si teñen é un oído agudo, co que detectan ós seus conxéneres e ás posibles presas. E teñen unha linguaxe rudimentaria, cousa que resultou unha beizón, pois coñecela permitiume máis adiante camuflarme entre eles.
Despois do que podería chamar período de proba, son un ser humano con posibilidades de sobrevivir neste mundo post-apocalíptico. Se bato con algún infectado, incluso con varios, basta que repita algunha das súas combinacións de sons para que me tomen por un deles e me deixen tranquilo.
Cun “eu non me complico a vida”, “nos imponen el gallego”, “non son de esquerdas nin de dereitas”, “todos os políticos son iguais”, “tratan mellor ós inmigrantes”, ou cousa polo estilo, ningún sospeita que non estou infectado, e podo desenvolver tranquilamente a actividade do día. Se isto non funciona, sempre me queda a opción de retirarme discretamente e morra o conto.
Posdata: Hai veces que necesitamos comportarnos como seres humanos e xuntámonos os superviventes. Somos poucos. Sospeitamos que hai moitos máis, só que son moi bos imitando ós zombis.

segunda-feira, 20 de março de 2017

O revólver

–O momento de marchar as moscas é cando ven o rabo.
–Ei, qué? – Custábame saír do sopor.
–Hai que marchar.
–Os lagartos?
–Si. Non veñen por nós, tranquilo. Tamén se veñen ocupar, pero temos que liscar. Colle a roupa e as armas. Xa te vestirás na calexa.
Xa estaba poñendo as botas. A Minia espertaba coa axitación.
–Mmm... pasa?
–Marcho, que teño que marchar.
–Tomé?.
–Qué?
–Dime que non teño as pernas gordas.
–Non tes as pernas gordas.
Xa estaba na porta. É mentira. A Herminia ten as pernas gordas, si, pero ben feitas. Ademais ten outras virtudes. Ningunha outra se houbera botado a min sen antes bañar a sucidade de un mes no monte, lavándome como os gatos cando se podía.
–Daquela, o día da feira.
–Si. Na feira do seis. Cómpralle roupa de abrigo ós rapaces, e víveres. Levades unhas cestas, como se fosedes comer de campo, e tirades ata o Souto. Alí xa vos saio eu. Quédanche duascentas pesetas debaixo da almofía.

O Sindo esperaba no corredor, medio en coiro, nunha man a roupa e o macuto e a pistola na outra. Saltamos por unha fiestra á calexa que comunica a rúa e a ribeira. Fedía a mexo. Buscamos un lugar seco e agochado onde acabarnos de vestir.
–Qué era iso da feira?
–Voume con ela. Ímonos a América, a México. Xa teño pasaxes nun barco que sae de Lisboa o quince.
­–Pero, coa Minia? Se é unha puta.
–Xa. E quen non é unha puta nestes días?
–Só digo, xa sabes, que a cabra tira ó monte.
–Mira, Sindo, – respirei profundamente – a Minia perdeu ós pais o primeiro ano da guerra. El estivo nas gardas roxas que se formaron, con armas confiscadas, para manter a orde. Cando se disolveron ó saberse que o exército controlaba a situación en Ourense, foise a casa. En setembro, viñérono buscar e nunca máis se soubo.
“A nai perdeu a cabeza. Din, pero seguramente non son máis que rumores, que lle contara todo en confesión ó cura que lle denunciou ó home. E a Minia, que era a maior, tivo que ocuparse dos tres irmáns. Despois foi cando raparon ás mulleres dos fuxidos e dos mortos, déronlles aceite de rícino e paseáronas arriba e abaixo pola vila. Tocoulle á Minia, porque a nai xa parecía un peixe. Puido ser ó ver á filla chegar rapada e sucia da súa propia merda, pero a nai, que xa non reaccionaba, colgouse dunha trabe da corte. A Minia tivo que buscarse a vida para manter ós irmáns.
“Aí tes á túa puta.
–Retiro o que dixen. Teño algúns cartos, se queres.
–Gracias. Teño todo arranxado. Pídoche só que non o comentes.
–Eu non sei nada.

Gastamos o día nun salgueiral pé do río, fóra da vista tanto da poboación como da outra beira. As horas pasaron lentamente sen poder nin fumar para non delatar a nosa presenza. Chegou a noite. Polo camiño máis longo, contornando a vila, achegámonos á casa rectoral desde o norte. Deixamos os macutos ben ocultos entre unhas matogueiras. Chamamos á porta, uns golpes tímidos, contidos, como se fósemos suplicar os últimos sacramentos para un defunto.
“Se son máis bocalán, cólleme un chanco”, ía pensando. Non se me quitaba da cabeza. O Tomé ía diante, cara contrita e gorra entre as mans. O revólver oculto no pantalón. O revólver que eu mesmo anotara a nome de Belarmino Rubiana, sacerdote, cando tomaba nota da incautación. O cura recibiunos coa escopeta na man. Había que ter coidado e andar áxiles.
–Don Belarmino...
Non lle deu tempo a máis. O cura coñeceume, a pesar de ter a gorra baixada e buscar as sombras.
–Sindo. Roxo do demo, qué fas eiquí?
O Tomé foi sacar o revólver e chegou a telo na man. O cura disparoulle os dous canos no peito. Os nervios. Mentres o Tomé caía, disparei ó cura. Caeu batendo cunha arca e acabou sentado contra a parede. Non estaba malferido, pero a súa actitude cambiara completamente:
–Non me mates, Sindo. Sindiño, non me mates. Xa sabes que fun eu quen te bautizou.
Apañei do chan o revólver do Tomé. Non había moito tempo. Con tanto tiro, seguro que xa alguén corría dar a alarma ó cuartel.
–Sindiño, ten piedade. Sindiño...
Apuntei o revólver coidadosamente.
–Don Belarmino, só lle devolvo o que é seu.
O 38 bateulle no medio do peito e por fin calou.

O Sindo desembarcou en Veracruz, xunto con Minia e as dúas irmás pequenas –Ramiro, o segundo, non quixera acompañalos.  A súa intención era seguir ata Newark, onde tiña familia, en canto reunise algo de diñeiro. Acabou retomando o seu antigo oficio de taberneiro, casou coa Minia e criaron fillos jarochos. Á Minia levouna unha embolia en 1983. O Sindo volveu o Val, pero non encontrou acougo. Visitou cada sábado a Minia no Cementerio Particular de Veracruz, ata que en 1997 decidiu quedar con ela.

sábado, 31 de dezembro de 2016

Uvas de aninovo, un costume madrileño

Esta noite toca papar unha ducia de uvas, si ou si. É tradición, igual que torturar un boi ata a morte ou rirse dos parvos. No estado español non callará a tradición de regalar libros, pero calquera estupidez arraiga enseguida.
Parece ser que a finais do século XIX, en Madrid, ante un edicto represivo do alcalde, algúns cidadáns decidiron representar na rúa as ceas da alta burguesía con esa retranca madrileña que os caracteriza. Esta cea incluía uvas, un produto moi exclusivo porque non era época delas, así que os simpáticos foron á Puerta del Sol papar un bago con cada badalada. O chiste transformouse en tradición como se estendeu a peste ou a tuna, por osmose entre iguais, como GH ou OT –MYHYV queda como caso aparte para monguers premium. Para acabala de rematar, en 1909 houbo unha colleita enorme de uva en Alicante e a campaña para vendela viña ó pelo para tapar os excesos gobernamentais dese ano. Estaba servido o escenario para que cen anos máis tarde haxa que esganarse co froito da vide mentres escoitas estupideces e badaladas ata nas teles autonómicas.

Pola miña parte, este ano non. Que o ano sexa bo e punto. A ver se os cataláns van abrindo o camiño da independencia e boa parte do meu pobo abre os ollos.
Feliz 2017 e a Madrid deséxolle que pronto xa só sexamos veciños.

sexta-feira, 9 de dezembro de 2016

Só unha presa de bits

En 2003, o profesor de filosofía británico Nick Bostrom suscitou a posibilidade de que o universo observable sexa unha simulación informática. En 2012, dous físicos da Universidade de Washington en Seattle e un da Universidade de Bonn publicaron un traballo conxunto no que establecían as bases teóricas desa hipótese. Como din eles, “en principio, sempre queda a posibilidade de que os simulados descubran ós simuladores”.


Deume por xogar un pouco a Matrix no segundo conto para a revista Terra deOutes. Trátase de ciencia ficción, como demostra o feito de que a nova do xornal estea escrita en galego. Como soe dicirse nestes casos, calquera parecido coa realidade é mera coincidencia.

Símbolo



Cando saín do aseo, quedei unha fracción de segundo prendido no smiley con pingas de sangue debuxado no interior da porta. O artista ata se molestara deseñando as gotas noutra cor.


O Anxo seguía remexendo no café coa mente aparentemente concentrada na lectura do xornal.

Encontrado morto o catedrático e investigador Xosé Anxo Camalo
O corpo do científico apareceu desangrado, cos pulsos abertos e sen outro signo de violencia, na bañeira da vivenda unifamiliar que habitaba na Rúa de San Lázaro desta cidade. Á espera dos resultados da autopsia, todo apunta a un suicidio.
O científico desenvolvía a súa actividade docente e investigadora nas Facultades de Física e Filoloxía da Universidade de Santiago de Compostela. No seu despacho desta última, recibiunos amablemente a semana pasada. Para este xornal, comentou entre outras cousas o seu uso presuntamente abusivo das instalacións do Centro de Supercomputación de Galicia CESGA, relacionado co caso de prevaricación que investiga a xuíza Arqueta, no que estarían implicados altos cargos da Consellería de Industria e incluso o propio conselleiro.



Senteime sen que se decatara e dixen o primeiro que se me ocorreu para chamar a súa atención:
- Xa estará o azucre disolto, ou?
Levantou a vista, aínda coa mirada un pouco perdida.
- Non te sentira. Fíxate que artigo máis ruín. Xa condenaron ó conselleiro e a min mesmo. É certo que estou usando moito tempo do Finisterrae, pero grazas a iso temos avanzado nuns meses máis que en todos os anos que levamos de investigación.

Deixei que se estendera un pouco, porque semellaba facerlle ben, e despois pregunteille polo que xa medio me explicara por teléfono.

- É a penas a punta dun fío da trama, pero é o principio de todo o demais. Temos a linguaxe que describe o Universo e xa só nos falta desenvolvela para que o abarque todo. Vas ser dos primeiros en velo.

O sábado estabamos os dous nunha sala grande do CESGA, rodeados dun rumor electrónico. Díxome de sentar nunha cadeira cómoda mentres el sentaba enfronte diante dun monitor e un teclado. Despois levantouse, alongoume un aparello e axudoume a colocalo na cabeza.
- Parecen unha gafas de realidade virtual.
- Si. A forma é a mesma, pero o principio é un chisco diferente- dixo, con ese ton retranqueiro que di moito máis do que contan as palabras.
Así que puxen aquel casco.


Souben da morte do Anxo de forma un tanto brusca. Recibín unha chamada desde o seu número pero quen se puxo ó teléfono resultou ser un inspector de policía. Sempre pensei que os policías non son especialmente educados nin amables e este non fixo por quitarme esa idea. Nin gardei na memoria o seu apelido. Informoume a un tempo de que o meu figuraba na guía do profesor como teléfono de emerxencia, do seu presunto suicidio e de que se me requiría inmediatamente, e insistiu no de inmediatamente, para aclarar as posibles causas e descartar un homicidio. Naquel momento, non desbotaba eu esta posibilidade. No noso último encontro, só uns días antes, amosárase entusiasmado polos últimos avances no que el chamaba o traballo de unha vida. Estaba, dixera, moi preto de rematar unha sección do deseño, e iso sería como chegar ó elevador que conduce á cima despois de anos de escalada, e ter o dedo no botón.

Esquecía contarche que o traballo do profesor –parecerache disparatado- consistía na procura do símbolo perfecto, o que definiría a totalidade do Universo. Empregando unha mestura de fractais, iconografía, metalinguaxe, que sei eu, e unha morea de coñecementos, levaba dúas décadas dedicado a profundar no que chamaba, retranqueiro porque era profundamente ateo, a escritura de Deus. Dicía que avanzara máis no último ano que en todos os anteriores. Por fin conseguira tempo no Centro de Supercomputación de Galicia para acelerar os cálculos das súas ecuacións, que implicaban unha infinidade de factores, por non falar da propia representación do símbolo. 
Naturalmente, non contei nada de todo isto á policía. Limiteime a explicarlles o estado de ánimo no que o vira por última vez. Despois dunhas horas, a maioría de espera en asentos dun frío corredor, deixáronme marchar co meu baleiro. Sempre é lamentable a morte, máis cando é a dunha boa persoa, un erudito e, sobre todo, un bo amigo. Cando por fin estaba fóra da vista da comisaría, nun recuncho da Alameda, permitín que se me encollera o corazón e embazaran os ollos.


Ó día seguinte tiña unha carta súa na caixa de correo, a carón das facturas. Símbolos. Facendo un esforzo, conseguín subir ata o andar, abrir a porta con man trémula e sentarme no salón antes de abrila. Era concisa, como fóra o autor:

Benquerido Xaime, o símbolo xa está escrito, e non somos nin o til. Bostrom non ía desencamiñado. Isto é unha caixa de Pandora e xa apareceron forzas que non dubidarían en cometer calquera atrocidade con tal de que non se coñeza a verdade. Só ti e máis eu sabemos que estás no secreto. Recoméndoche que destrúas esta carta en canto a leas, esquezas o asunto e ata que algún día me coñeciches. Supoño que é un adeus.

Unha inmensa aperta do teu amigo
Anxo.



Estaba metido en algún líquido morno e custábame respirar. Tentaba bracear na procura de luz e ar, pero nin brazos nin pernas me obedecían. Sentín que alguén turraba da miña cabeza e cando abrín os ollos alí estaba o Anxo, coa súa bata de laboratorio engurrada e cara de preocupación. O zunido aumentara varios decibelios na gran sala, así que case tivemos que berrar para oírnos.
- Estás ben?  Podémolo deixar para outro día.

- Si. Será mellor deixalo, meu.

domingo, 16 de outubro de 2016

Un recanto de paz


O mundo era de pedra e madeira, ferro e tela. Terra, auga, lume e aire do pobo. Mulleres de pedra baixaban coa tina de roupa á cabeza camiño do regueiro. Había un lavadoiro ben preparado e cómodo pé da estrada que viña da capital, pero algunhas por quedarlles lonxe e as máis por buscar o fresco, no verán preferían aquela alternativa, nun recanto da canle protexido a nacente e poñente por senllos muros dun casarío e unha viña.
O regato baixaba ledo nas pendentes, melancólico nas chairas, desmedrado porque era o estío. As mulleres ían buscar a sombra dos amieiros onde usaban de lavadoiro unha poza pouco profunda que elas mesmas prepararan e na que cada unha arranxara a súa pedra cunha cara máis ou menos lisa para poder refregar a roupa. De xeonllos na herba ou nunha peza de roupa que quedaba para o final, mergullaban, degrumaban, batían e refregaban varias veces antes de enxaboar con xabón Lagarto ou, as máis das veces, cun caseiro elaborado a base de sosa e graxa animal, o que lle daba un aspecto comestible. Despois repetían a operación de bater e refregar antes de escorrer e devolver a roupa xa lavada á tina. Laretaban de todo o humano, criticaban ós veciños e rían moito. Pobre da que ese día non estivese no corro.
Despois, rematado o traballo case simultaneamente con independencia da cantidade que levase cada unha, recollida a roupa nas tinas de latón e, axudándose unhas ás outras a erguer, cargábanas sobre a cabeza en equilibrio, amortecida a presión por unha rodilla de pano. Marchaba entón cada unha tendela na casa, na horta ou onde mellor lle parecese.
Quedaba aquel curruncho tranquilo do mundo só para os seus outros habitantes. Inda ben non se silenciaran na distancia os pasos das lavandeiras, tomaban a charca os zapateiros, tan leve fóra a agresión, e pelexaban por un anaco do territorio. As rás, pequeniñas como saltóns, eran máis tímidas e dúas ou tres aparecían pasado un tempo. Cabaliños do demo azul metálico despegaban entón dos seus pousadoiros para disputarlles os bocados voadores.
Chegaba a hora da sesta e unha figura pequena e delgada aparecía polo sendeiro. Seguramente xa traía na man unha vara acabada de cortar cun coitelo collido emprestado do comedor. As mellores eran as de vimbio, coas que rozaba limpamente a herba que nacía pé dos muros.
Nun mundo sosegado, do que era amo e señor, navegaba barcos de papel cando o había, e senón de cortiza de piñeiro ou simples follas secas dos propios amieiros. Pousaba os navíos corrente arriba e íaos esperar na poza, disputáballa con eles ós zapateiros en guerras cruentas só na imaxinación do pequeno. Arrincaba a semente da avea e bombardeaba con ela amplas zonas da charca, provocando o pánico dos seus habitantes. Cazaba os cabaliños chegando silandeiro desde atrás e apreixándolles as ás con dous dedos, para ceibalos inmediatamente despois de miralos un intre ás mil facetas, polo puro pracer de demostrarlles quen mandaba naquel tramo do río.
Cada vez máis, a medida que pasaba o tempo, conformábase con sentarse nunha pedra, nun tronco inclinado ou nunha póla baixa, e disfrutar daquela paz inabarcable que, por algunha razón, non era quen de levar consigo.
Pasaron os anos. O neno fíxose mozo e un día, antes de marchar lonxe, escribiu na cortiza dun dos amieiros aquela frase atribuída ó xefe Seattle, que resultaría tristemente profética:
“Cando se corte a última árbore, cando se envelene o último río, cando se mate o último animal, o home decatarase de que o diñeiro non se come”

Pasaron os anos. O mozo fíxose home e soubo que o novo propietario da viña cortara os amieiros porque lle facían sombra ás cepas. O novo propietario da viña pronto morreu de vello. Pouco lle aproveitou a cobiza e ruindade.
Pasaron os anos. O home volveu ó seu curruncho tranquilo. As pedras de lavar estaban movidas. Non había amieiros. Non había zapateiros, nin rás, nin cabaliños do demo. Aquel recanto de paz inabarcable xa non estaba máis que na súa memoria.


E o neno chorou.

Espreguizándose

Espreguizarse, despois dunha sesta de anos, como Ero de Armenteira pero sen visións do Paraíso, e porse en marcha outra vez; velaí o que lle toca ó vello Vinte arrobas. E qué mellor que cun contiño que andaba hai tempo dando voltas e non acababa de tomar forma.
Acaba de publicarse na revista Terra de Outes, co pseudónimo de Henrique Figueiredo.



quinta-feira, 28 de fevereiro de 2013

Amador das palabras

Ando na procura dunha palabra que me sona de terlle escoitado ós maiores. Sónanvos as 'crezas' referido a vexetais? Como acabo de escoitarllo a un gomeiro -un da Gomera- falando dunha parte que aproveitan das faias, entroume outra vez o proído de andar á caza da orixe das palabras. Curiosas, moi curiosas certas simetrías entre o noso pobo e o canario. Sabiades que a billarda é alá un deporte nacional? E as palabras, que, van ou veñen?
Esta dende logo está aí, pero non a contempla nin o diccionario da RAE, nin o da RAG, nin o Estraviz. É unha palabra alegal.
Canto traballo queda por fagher pra salvar todo o que poidamos da nosa Lingua e que poucas ansias teñen algúns. As facultades de filoloxía -filologia, escreben iles- do País, que as pechen! Pr'o que serven. Convertéronse en atallistas e embaixadores de Lisboa. E mentres, a Lingua extínguese palabra a palabra por morte de usuarios.
"Eu non sei falar o galego", di a miña nai. E quere significar que a súa linguaxe está contaminada de uns poucos castelanismos, pero sobre todo, moi sobre todo, que no seu vocabulario non entran os cultismos, como fulcral, por poñer un exemplo. Non se decata dos centos de palabras da terra e do viño que ela si coñece e o sabio non, e que na súa vida interesarán a un filólogo de facultade. Porque neste País, e non en exclusiva, salvamos o que podemos a golpe de aficionado. De amador, din os do dialecto portugués, e aí ves, aí si que lles dou a razón.